Nagenoeg emissieloos chrysanten telen – eerste proeven op teeltvloer positief
We willen graag in Nederland chrysanten blijven telen. Maar door de steeds toenemende beperkingen in het gebruik van klassieke gewasbeschermingsmiddelen is dat een flinke uitdaging.
Er wordt – in het kader van geïntegreerde gewasbescherming – vooral op vergroening gefocust, maar in de systeemaanpak biedt ook het experimenteren met andere teeltmethoden een interessant perspectief. Maar het aantal experimenten is nog beperkt. Naast de teelt op water, is er één teler die uit de grond gaat telen en gebruik maakt van potten. ErfGoed uit Moerkapelle heeft nu iets nieuws neergezet: een laag teeltaarde van ongeveer 15 centimeter bovenop een eb- en vloedvloer. Daarmee komen ze dicht bij de traditionele teelt.” In gesprek met Cock van Bommel van ErfGoed, Sander Vermeer en Henk van Gurp van Van Iperen en René Corsten, senior adviseur chrysant bij onderzoeks- en adviesbureau Delphy. René: “Bijzonder aan deze teeltmethode is, dat je eigenlijk niet kunt spreken van een teeltlaag van 15 centimeter. Door de dynamiek tussen de teeltaarde en de eb- en vloedvloer onderin die laag, moet je de hoogte van de teeltvloer eigenlijk meerekenen. Dat vormt een eenheid. Zo treedt onderin de teeltlaag geen enkele vorm van verslemping op. De grond blijft vochtig, maar door de afwatering via de teeltvloer trekt lucht de grond in en komt er meer zuurstof bij de wortels. En dat zie je terug in de kwaliteit van het gewas.”
Positieve resultaten
Al gaat het nog maar om twee proeven, de deelnemers zijn unaniem positief over de resultaten: “De plant zat goed in het blad, goed op de steel en is niet gevoelig voor allerlei problemen waarmee we in de traditionele teelt vaak te maken hebben. Ook de bloem was heel goed. En dat bleef zo tot het einde. We hebben geen enkele wegval gezien.” De proeven bestonden uit vier kleine proefvelden met drie soorten grond. Twee daarvan waren afkomstig uit een kas, de andere bestond uit potgrond. Cock, onderzoeksleider bij ErfGoed: “We borduurden hiermee voort op eerdere proeven met lisianthus. Omdat we te weinig kennis hebben van bemesting en gewasbescherming, hebben we naast Delphy ook Van Iperen erbij betrokken.”
Samenwerken
De interesse uit de sector is volgens Cock groot. Naast toeleveranciers als Van der Knaap potgrond, Signify belichting en Van Iperen, zijn ook verschillende telers optimaal bij deze proeven betrokken. “De wil om samen te werken in de tuinbouw is in Nederland groot. Dat is de kracht van de Nederlandse tuinbouw: voortdurend samen zoeken naar oplossingen.” René: “Natuurlijk hebben we ook te maken met wat de waterkwaliteitsbeheerders in de toekomst gaan doen. Als we nagenoeg emissieloos gaan telen, moeten we dit soort teelten hoe dan ook uit de grond halen.”
Besparing
De voordelen zijn volgens ErfGoed groot. Dat heeft alles te maken met de relatief dunne teeltlaag en het (zoveel mogelijk) voorkomen van emissie. Henk, bemestingsspecialist bij Van Iperen: “Het gaat om een gesloten systeem. Water en meststoffen kunnen dus opnieuw worden gebruikt. Dat zorgt voor een kostenbesparing. Ook hoef je geen voorraadbemesting meer toe te dienen.” Cock vult aan: “Door de dunne teeltlaag bespaar je ook energiekosten omdat je minder en misschien wel helemaal niet meer hoeft te stomen. Dat is ons uitgangspunt, zodat je optimaal in kunt zetten op biologische bestrijding.” Op dit moment heeft de sector vooral te maken met schade door aaltjes, verticillium, pythium en fusarium. Hoewel je door het gebruik van teeltaarde uit de kas het risico loopt dat je die problemen mee naar binnen brengt, zijn de deelnemers daar niet bang voor. Sander: “Als je de grond eerst goed stoomt, ben je in één keer helemaal schoon. Met biostimulanten en andere plantversterkers kun je dan de grond volledig optimaliseren.”
De kostenbesparing van deze teeltmethode zit vooral in de gewasbescherming. Door de lagere ziektedruk zijn beduidend minder middelen nodig. Dat heeft vooral te maken met de watergift. Cock: “Met dit systeem wordt uitsluitend van onderaf water gegeven. Daardoor wordt het gewas nooit nat. Dat zorgt voor minder schimmels.” Een bijkomend voordeel is dat de biologie veel beter aanslaat. “Door niet te beregenen, spoelt er niets meer van het gewas af.” Tijdens de beide proeven zijn weinig chemische middelen nodig geweest.
Tweede proef
Heeft de eerste proef lang gestaan, de tweede proef verliep met dezelfde snelheid waarmee jaarrond wordt geteeld. Cock: “Twee weken na het planten zijn we de korte dag periode ingegaan en is de plant dus 12 uur per dag donker gehouden, zodat de bloemknopvorming tot stand kon komen. De totale teeltduur bedroeg 63 dagen.” René: “Belangrijk is de kwaliteit. De chrysantenteelt in Nederland is topsport. Alleen wanneer je een topproduct levert, doe je mee. Alles lager dan rapportcijfer 8 is onvoldoende. Je moet dus heel zeker zijn van de mogelijkheden. En natuurlijk is de kostprijs hoog, maar dat maakt niet meer uit als de groeivoordelen groot genoeg zijn.” Tijdens de tweede proef is er intensief belicht. Ook is de bemesting grondiger gevolgd door vaker monsters te nemen. Naast het gebruik van teeltaarde van kwekers, is er ook een proef gedaan met een speciaal samengesteld substraat. René: “Het potgrondmengsel lijkt het beter te hebben gedaan. In ieder geval sloegen de jonge planten sneller aan. De vraag is natuurlijk wat er gebeurt als je dat mengsel langere tijd blijft gebruiken. Wellicht is het een optie om gebruik te maken van een van substraat en tuinaarde.” Sander verwacht geen problemen met het substraat omdat alle voeding met het water wordt meegegeven. “Daarmee blijf je qua voeding op niveau. Bijkomend voordeel is dat je door deze dunne teeltlaag de bemesting beter kunt sturen. Samen met de potgrondleverancier hebben we een bemestingsschema opgesteld waarbij we minder kali en meer calcium hebben toegevoegd. Deze schema’s zijn samengesteld op basis van grond- en gietwater monsters. ” René: “Bij de gangbare teelt hebben we alles boven de grond optimaal in orde. Maar wat er in de grond gebeurt, blijft min of meer verborgen. Daar weten we nog steeds te weinig van. Met de beperkte laag die je op de teeltvloer gebruikt, krijg je daar veel meer inzicht in en dus ook meer invloed op.”
Cock: “De kwaliteit van het gewas was verrassend hoog. We denken dat vooral het van onderaf watergeven daar een belangrijke rol in speelt. Interessante vraag daarbij is of de bloemen uiteindelijk ook langer op de vaas zullen staan. Er valt dus nog genoeg te ontdekken.”
