“Bij fertigatie gebruik je veel minder water per druppelbeurt”
Sinds 2016 bleef de opbrengst van de uienoogst ver achter. Haalden ze vroeger nog de 50 ton, de laatste jaren kwam de gemiddelde opbrengst niet meer boven de 25 ton per hectare. Peter Dieleman hoorde en las steeds vaker over fertigatie. Een webinar van Van Iperen gaf uiteindelijk de doorslag. Hij voorzag een perceel van vijf hectare op het nabijgelegen Schouwen-Duiveland van druppelslangen. Het resultaat was verrassend: de rode uien kwamen uit op 65 ton, de gele haalden zelfs de 75 ton per hectare!
Peter Dieleman, die samen met zijn vrouw en twee zoons in de maatschap zit, bebouwt ongeveer 90 hectare verdeeld over Noord-Beveland en Schouwen-Duivenland. Vanaf 1900 is het akkerbouwbedrijf in de familie. Naast de boerderij, de Hoge Hoeve in Kamperland, runt zijn vrouw Erica een kleine boerderijwinkel. Dieleman: “Het is de bedoeling dat het bedrijf op korte termijn overgaat op de jongens. Zij waren het die de doorslag gaven om met fertigatie aan de slag te gaan.”
VERBLUFFEND
Dieleman was niet alleen verbaasd over de enorme opbrengst van dit jaar, ook het formaat van de uien was verbluffend: zo groot als suikerbieten! Johan Aarnoudse en Ronnie van Maldegem die het project namens Van Iperen begeleidden, hadden nog nooit zoiets gezien. Johan: “Ik wist niet dat het mogelijk was om in Nederland zulke uien te telen. En dan ook nog eens van een super
hoge kwaliteit en hardheid.”
Klant van Van Iperen was Dieleman niet. Toch besloot hij contact op te nemen. Ronnie kwam samen met Johan op bezoek. Dieleman: “Ik was er wel van overtuigd dat zij met de kennis en ervaring die ze hebben in de tuinbouw, de juiste partij zouden zijn om dit uit te proberen.”
Ronnie: “In het begin waren we helemaal niet zo enthousiast over wat we zagen. De grond was losgemaakt om de slangen erin te kunnen leggen, maar daardoor lag het zaad een beetje te diep. Een deel kwam daardoor niet op. Ze stonden dus eigenlijk te dun.” Gedurende het seizoen ging hij elke week even langs om te kijken hoe het gewas erbij stond. Dieleman: “Ik had er ook geen hoge
verwachting van. Ik dacht: het ligt er, we zien wel wat het gaat worden. Ik kan er toch niets meer aan veranderen.”
Half juli werd duidelijk dat de fertigatie wel degelijk positief uitpakte. “Vanaf die tijd stonden de uien van Dieleman er veel beter bij dan die van de buren. “Die hadden nog niet de helft van het loof van ons. Het was een plezier om naar te lijken, zo mooi stond het er bij.” Elke dag gaf hij via het druppelsysteem drie millimeter. “Dat was minder dan de gewasverdamping aangaf, maar je hebt
ondanks het droge weer geen last van groeistilstand of stress. Want dat ga je zien.”
MAKKELIJK BIJSTUREN
Johan: “Dit is echt de meest optimale en ook duurzame manier van water geven. Het komt direct bij de plant en er gaat geen druppel verloren. Ieder rijtje krijgt evenveel. Datzelfde geldt voor de meststoffen die meteen worden meegegeven.” Peter: “Eén ding weet ik wel, je moet het niet met droog water doen. Daarmee bedoel ik water zonder toevoeging. Zo noem ik dat altijd.” Johan:
“Met uitsluitend irrigatie laat je al snel 10 tot 15 ton liggen ten opzichte van fertigatie! De vraag voor nu is: hoeveel productie hebben we nog laten liggen doordat het zaad onvoldoende is opgekomen? Dat kan nog wel eens fors zijn. De honderd ton moet met fertigatie mogelijk zijn. Uiteraard is dat ook afhankelijk van het weer. Dit jaar hadden we heel veel zonlicht.”
Groot voordeel van fertigatie is volgens Dieleman het feit dat je heel gedoseerd water en meststoffen kan geven. “De plant neemt de mineralen daardoor ook veel beter op. Je kan makkelijk bijsturen. Op een gegeven ogenblik werd het loof wat slap. Ik heb toen extra kali en stikstof meegegeven. Dan zie je meteen het verschil.” Daarnaast speelt duurzaamheid ook een steeds belangrijkere rol.
“Het maakt natuurlijk nogal verschil of je 25 of 75 ton van een hectare afhaalt. De hoeveelheid middelen en meststoffen blijft namelijk hetzelfde.”
VERZILTING
Johan: “Voor deze regio is het heel belangrijk hoe je met water omgaat. Verzilting speelt hier een grote rol. Ga je beregenen, dan trek je in korte tijd een grote hoeveelheid water uit je bron met het risico dat je daarmee ook het zoute water naar boven haalt. Bij fertigatie gebruik je veel minder water per druppelbeurt en de onttrekking gaat meer geleidelijk.” Op Schouwen-Duiveland heeft Dieleman het geluk dat hij over voldoende zoet water beschikt. Een belangrijke voorwaarde om met fertigatie aan de slag te kunnen gaan. Op Noord-Beveland is dat wel anders. Peter: “Vanuit de gemeente en het waterschap is veel aandacht voor de waterhuishouding op het eiland. Zo hebben we hier inmiddels twee gescheiden wateropvangsystemen. Belangrijk vraagstuk blijft de
bewaring. Ronnie: “Wil je kunnen fertigeren vanuit een wateropslag, dan heb je een enorme opslag nodig.”
Voordat Dieleman definitief voor fertigatie koos, moest eerst duidelijk zijn dat het systeem ook ingezet kon worden op percelen op Noord-Beveland. Onderzoek van de gemeente in samenwerking met de boeren in het gebied toonde aan dat de EC waarde in de tussensloten zodanig laag was, dat er voldoende zoet water voorhanden is om te kunnen fertigeren. “In de grote kreken is die
waarde te hoog, maar het water uit de sloten kunnen we dus wel gebruiken. Om het zoutgehalte nog verder naar beneden te krijgen, kan het water uit de waterzuivering de polder ingebracht worden, terwijl zout water via schuiven onderin wordt afgevoerd.” Deze optie wordt nu door het waterschap onderzocht.
VEEL WERK
Het is Dieleman wel een beetje tegengevallen hoeveel werk fertigeren met zich meebracht. “Dat begon al bij de aanleg van alle slangen. Ook het opruimen kostte tijd. We hebben geprobeerd de slangen meteen op te rooien met de uien, maar er bleef toch nog wel het een en ander achter.”
Belangrijk is ook om de slangen te beschermen tegen hazen en vooral de kraaien. Die komen op de glinstering van het water af. Omdat het daar vochtig is, zitten daar ook wormen. Maar de kraaien maken wel je slangen kapot.”
Het is geen vraag voor Dieleman of hij komend seizoen opnieuw aan de slag gaat met fertigatie. Daar was de opbrengst van vorig jaar veel te goed voor. Wel hopen ze stappen te maken met wat ze dit jaar hebben geleerd. Wordt vervolgd.
