Eigenzinnige koeienboer uit het Friese Warstiens
In het Friese Warstiens, vlakbij de N31 en met uitzicht op Leeuwarden, ligt de boerderij van Albrecht Finnema (44). Niet alleen een dak vol zonnepanelen, ook een enorme thuisbatterij met een vermogen van 250 kWh siert het boerenerf. Samen met specialist ruwvoer Piet Riemersma van Van Iperen gaan we in gesprek met deze eigenzinnige koeienboer, onder andere over zijn opmerkelijke keuze om eierschalen te gebruiken om de bodem te bekalken.
Wat een ander van zijn aanpak vindt, boeit Finnema niet. “Ik volg graag mijn eigen pad.” Dat heeft hij niet van een vreemde. Tot begin 2000 hebben zijn ouders de mest bovengronds uitgereden. “In die tijd deden ze als een van de weinigen koolstof door de mest om het bindingsvermogen te optimaliseren. Tegenwoordig krijgt dat weer meer aandacht.”
Een gezond rantsoen voor de koeien begint met een gezonde bodem. In 2012 besloot Albrecht aan de slag te gaan met de principes van de Kinsey-Albrecht Bodemanalyse. “Een overschot aan magnesium en een tekort aan calcium maakt de bodem veel dichter en compacter. En door de bemesting verzuurt de bodem geleidelijk,” legt hij uit. “Eierschalen zijn een goedkope, natuurlijke calciumbron en bevatten ook nog wat stikstof en fosfaat.
Het was een ongebruikelijke keuze en vanuit verschillende hoeken werd hem zelfs afgeraden om eierschalen te gebruiken. Critici stelden dat de calcium uit eierschalen te langzaam beschikbaar zou komen, maar Albrecht zag dat anders. “Het was een simpele rekensom,” zegt hij, “en de bodemanalyse zou me wel vertellen wat het deed.” En inderdaad, sinds 2016 laten de resultaten zien dat de bodemstructuur losser wordt en dat de verhouding tussen calcium en magnesium sterk verbetert. Nu ruim tien jaar later is de pH-waarde nergens onder de 6.5, is de verhouding calcium-magnesium op orde en is de beschikbaarheid van fosfaat en calcium sterk verbeterd. “Ik ga nu langzamerhand over op gips, want je kunt ook overbekalken.” Piet Riemersma, die Finnema in dit proces adviseert, was aanvankelijk ook sceptisch. “Eierschalen klinken niet direct als de beste oplossing, maar de resultaten zijn zichtbaar. Deze bodem is nu perfect in balans. Daar ben ik echt van onder de indruk.” Albrecht: “Kijk hoe mijn percelen erbij liggen in vergelijking met andere boeren uit de omgeving.”
Ook koos Albrecht ervoor om over te stappen op ureumgebaseerde stikstofmeststoffen, Powerbasic Bravo van Van Iperen. Piet: “Ureum past beter bij het natuurlijke stikstofproces en heeft een hogere efficiëntie dan standaardmeststoffen zoals KAS (kalkammonsalpeter).” De meststoffen worden geleverd door handelspartner Mulder uit Kollumerzwaag. Voor Albrecht is het doel altijd hetzelfde: zorgen voor gezond voer voor zijn koeien. “Het gaat erom dat er een sterke, gezonde plant op je land staat, die de juiste voedingsstoffen voor de koe oplevert.” Piet benadrukt dat een goed pensklimaat essentieel is voor melkkoeien: “De pens is een ecosysteem op zich, waarin bacteriën optimaal moeten functioneren. Hetzelfde geldt voor de bodem. De bodem en de pens zijn een op een met elkaar te vergelijken – beiden hebben een gebalanceerd voedingsaanbod nodig om te floreren.”
In zijn zoektocht naar gezonde voeding voor zijn koeien, kiest Finnema ervoor om geen mais te voeren. Zijn bodem is minder geschikt voor de maisteelt en mais is minder duurzaam dan gras. In plaats daarvan zet hij in op perspulp, een product met een hoog cellulosegehalte. “De bacteriën in de pens zijn dol op cellulose,” vertelt Albrecht.
Een andere in het oog springende aanpassing is het voeren van hooi aan de koeien die droog staan, een praktijk die hij oppikte tijdens een lezing in 2012. Piet: “In tegenstelling tot de gangbare praktijk van een ruwvoerrijk rantsoen, geeft hooi een rustigere energievoorziening met een goede pensvulling en draagt het bij aan een gezondere transitie van droogstand naar lactatie.” Albrecht: “Het voelde logisch, ook al was ik de enige die ermee aan de slag ging. En ik heb er nooit spijt van gehad.”
Albrechts principe van eenvoud en gericht voeren is ook terug te zien in zijn kuilbeheer. De kuil, uniek van opzet, bestaat uit alle snedes van het seizoen op één grote stapel met bovenop een laag perspulp. Dit voorkomt sterke schommelingen in het rantsoen, en met een verzwaard dekzeil blijft de kwaliteit van het voer behouden. “De laatste finetuning doe ik in de stal, op basis van de mest.”
De vernieuwende ideeën van Finnema staan niet los van de samenwerking met Van Iperen. “We leren veel van elkaar,” zegt Piet. “Albrecht denkt anders dan de gemiddelde veehouder en staat open voor nieuwe ideeën.” Ook Albrecht benadrukt dat deze samenwerking bijdraagt aan zijn creatieve aanpak. “Om echt te vernieuwen, heb je mensen nodig die anders denken. Van Iperen biedt die ruimte en samen zoeken we naar nieuwe manieren om te verbeteren.”
Finnema’s aanpak is soms tegen de stroom in, maar levert ook zichtbare resultaten op. “Innovatie gaat soms gepaard met fouten, maar als je vooruit wilt, moet je dat durven accepteren,” zegt hij. Piet vult aan: “Zijn manier van werken is niet alleen uniek, maar ook heel duurzaam en toekomstbestendig.” Albrecht: “Anders denken brengt je verder,” zegt hij. “Je hoeft niet alles te doen zoals anderen het doen. Zoek naar wat voor jouw bedrijf het beste werkt en heb geduld.”
Kennis & Nieuws
Waarom hebben koeien bij beweiding zo’n sterke voorkeur voor gras bemest met Powerbasic Bravo? Uit onderzoek blijkt dat het geheim van gezonde en tevreden koeien begint in de grond. De juiste meststof zorgt ervoor dat de koe meer eet, gezonder is, en betere melk produceert. In deze video leggen we uit hoe dat komt aan de hand van de onderzoeksresultaten.
Een teeltseizoen met veel regen brengt uitdagingen met zich mee. De hoeveelheid neerslag kan regionaal ook nog eens verschillen. Dat leidt er toe dat in sommige gebieden een tweede grassnede wordt gemaaid, waar elders de eerste snede nog afgewacht wordt. Bij mais is in dat soort omstandigheden een soortgelijk beeld te zien waarbij in bepaalde gebieden het gewas heel mooi boven staat, in tegenstelling tot de delen die onder een laag water hebben gestaan.
