U bent hier: Home >
Organische stof is een cruciaal element voor een goed functionerende bodem en daarmee voor een goede gewasgroei. Het speelt een rol bij de beschikbaarheid van nutriënten en water, bij de vorming van structuur en bij de weerbaarheid van de bodem tegen ziekten en plagen. Een goed beheer van de organische stof is daarom erg belangrijk.
Eerder heeft Van Iperen de Organische stofhandleiding uitgebracht. Een praktische handleiding voor organische stofbeheer. Interesse? U kunt de handleiding hier aanvragen.
Organische stof is materiaal met een biologische oorsprong en is afkomstig uit plantaardige, dierlijke of microbiële bron. Het is een belangrijk onderdeel van een goede bodemkwaliteit en het is de motor achter tal van processen die de bodem gezond houden.
Organische stof kan bijvoorbeeld vocht vasthouden, het is essentieel voor structuurvorming, voedsel voor bodemleven, het levert nutriënten en zorgt er tevens voor dat de bodem meer nutriënten kan opslaan. Om al deze processen in de bodem te laten verlopen, moet de organische stof aan de ene kant afbreken, terwijl het aan de andere kant juist in de bodem bewaard moet blijven.
Organische stofbeheer is dus een combinatie van afbraak en opbouw van organische stof en dat is behoorlijk ingewikkeld. Maar met behulp van kennis en een concreet stappenplan kunnen we aan de slag met organische stofbeheer. Het plan van aanpak bestaat uit zes stappen. Bij elke stap geven we uitleg en tips. We leggen bijvoorbeeld uit hoe een organische stofbalans werkt, hoe u kunt zorgen voor meer plaatsingsruimte voor organische mest, welke soorten organische (mest)stof op welke plek in het bouwplan passen en wat voor andere teeltmaatregelen u het beste kunt nemen.
1. Uw bodem kennen
Om aan de slag te gaan met de bodem is het belangrijk uw bodem te leren kennen. Het graven en beoordelen van een profielkuil is een uitstekende manier hiervoor. Aanvullend geeft een bodemanalyse inzicht in het gehalte organische stof en beschikbare nutriënten en reserves in uw bodem. Lees hier verder
2. Organische stofbalans opstellen
Een organische stofbalans is een goede manier om inzicht te krijgen in hoeveel organische stof er in een jaar de bodem in komt en hoeveel er in een jaar wordt afgebroken. Met andere woorden: is er een netto opbouw of afname van organische stofgehalte? Lees hier verder
3. Plaatsingsruimte maken
Compost en dierlijke mest bevatten nutriënten en vallen dan ook onder de meststoffenwetgeving. Er bestaan restricties voor de maximale aanvoer van stikstof en fosfaat uit compost en mest. Om zo veel mogelijk organische (mest)stoffen te kunnen aanvoeren, moet er zo veel mogelijk plaatsingsruimte gecreëerd worden.
4. Gewas kiezen
De keuze van het gewas bepaalt hoeveel organische stof er via wortels en gewasresten de bodem in komen. Vergelijk bijvoorbeeld de hoeveelheid gewasresten van zaaiui (300 kg/ha effectieve organische stof) of tarwe (8.500 kg/ha effectieve organische stof). Ook bepaalt het in welke mate de bodem verstoord wordt tijdens het planten en oogsten, vergelijk bijvoorbeeld een rooi- en maaigewas.
5a. Organische stof toevoeren: Mest en compost
Nu er zo veel mogelijk stikstof- en fosfaatplaatsingsruimte is gecreëerd, kan deze opgevuld worden met (vaste) organische mest en/of compost. Niet elke organische stof soort is geschikt om bij elke teelt en in elke tijd van het jaar toe te passen. Lees hier verder
5b. Organische stof toevoeren: Gehakseld stro
Gewasresten van graangewassen zijn een belangrijke bron van organische stof. Tarwestro heeft een effectief organische stofgehalte van ongeveer 30%. Dus 30% van de hoeveelheid gehakseld stro is na één jaar nog aanwezig, nu in de vorm van bodemorganische stof. Lees hier verder
5c. Organische stof toevoeren: Groenbemesters
Groenbemesters zorgen voor een groot deel van de jaarlijkse organische stof toevoer naar de bodem. Afhankelijk van de soort kan een groenbemester tussen de 400 en 1.100 kg effectieve organische stof toevoeren. Hierbij geldt dat wortelbiomassa nog belangrijker is dan bovengrondse biomassa voor de opbouw van organische stof dieper in het bodemprofiel. Lees hier verder
6. Grond bewerken
Tot slot staan we stil bij grondbewerking. Grondbewerking heeft een grote invloed op de organische stof in de bodem. Bij het bewerken van de grond komt (oude) organische stof, die beschermd lag in bodemkluitjes, in contact met zuurstof waardoor deze verder kan verteren en dus deels verloren gaat in de vorm van CO2.
