Hoe zorg je ervoor dat je van een stek een volwaardige en schone rozenplant teelt, waarvan wekelijks de beste rozen geoogst kunnen worden? Dat kan alleen als veredelaar en teler nauw met elkaar samenwerken. “Als teler moet je weten wat de historie is van de plant die je binnen krijgt, zodat je daar met je aanpak naadloos op aan kan sluiten.” In gesprek met Peter Lansbergen van rozenkwekerij Porta Nova, Edwin van Dop van veredelings en vermeerderingsbedrijf Schreurs Holland en Guido Halbersma en Richard van Spronsen van Van Iperen.
Peter Lansbergen: “Alles draait bij Porta Nova om kwaliteit. Dat zie je terug in de organisatie, de verduurzaming en in de producten. De beste rozen van de wereld komen bij ons vandaan. Onze rozen hebben lange stelen, dikke knoppen, gaan helemaal open en staan tenminste twee weken op de vaas.” Dertien jaar lang was Lansbergen zelfstandig ondernemer. “Ik had een rozenkwekerij van tweeënhalve hectare. Toen ik plannen had om opnieuw aan te planten, stelde ik mezelf de vraag of een bedrijf met een dergelijke omvang nog wel toekomstbestendig is. Het antwoord daarop was ‘nee’.” Toen Porta Nova hoorde dat Lansbergen zich aan het heroriënteren was, kreeg hij al snel een plek in de organisatie aangeboden. Nu is hij o.a. verantwoordelijk voor de gewasbescherming binnen het bedrijf.
“De rozenteelt is een heel intensieve teelt. Het vergt veel energie, arbeid en een continu streven naar een optimaal evenwicht tussen biologie en chemie in de gewasbescherming. Ook het gewasbeschermingsmiddelenpakket wordt steeds smaller, wat een uitdaging is voor elke teler. De gewasbeschermingsmiddelen die ervoor terugkomen, hebben een selectieve werking. Hierdoor kregen we ook met “nieuwe” plagen te maken die in voorgaande jaren geen probleem waren.”
Wie deze uitdagingen niet uit de weg gingen, waren rozenkwekers Aad Luijk, Leon Dukker en Nico van Vuuren. Zij fuseerden tot één groot bedrijf: Porta Nova, gespecialiseerd in de teelt van de Red Naomi! en de White Naomi!. “Om grote knoppen te kunnen telen, mag het in de kas niet te warm worden. Om aan die kwaliteitseis te blijven voldoen, hebben we bij de bouw van een nieuwe locatie in 2018 flink geïnvesteerd in een geavanceerd koelsysteem: ‘De Climator’. Dat is typisch voor Porta Nova: we staan voor wat we beloven: grote rozen van topkwaliteit.”
Het systeem is gebaseerd op de opslag van koud en warm water diep onder de grond. Door koud water in de buizen te laten lopen, koelt de kas af. Het opgewarmde retourwater wordt opgeslagen in de warm-water-opslag om ’s winters weer gebruikt te worden voor de verwarming van de kas. “Eigenlijk is het vergelijkbaar met een grote koelkast. Je koelt water en de warmte die daarbij vrij komt, sla je op onder de grond om later weer te gebruiken.” Door de koeling is volgens Peter het klimaat veel beter te sturen. “We kunnen door dit systeem de ramen dicht houden, waardoor
de CO2 binnen blijft en de vochtigheid in de kas op peil blijft. Dat zorgt voor een beter microklimaat en dus voor sterkere planten.” Richard van Spronsen: “Grote temperatuurwisselingen
zorgen altijd voor stress. Als je dat kunt voorkomen, groeien planten beter en gaan ze langer mee. Ook voor de biologie is het beter. Natuurlijke vijanden hebben een hekel aan droge lucht.”
Vroeger gingen planten vijf tot zes jaar mee. Tegenwoordig is dat veel langer, vaak wel tien jaar of langer. Echter, niet alleen de rozen, ook alle materialen verouderen en zijn een keer aan vernieuwing toe. In juli van dit jaar vond bij Porta Nova de laatste teeltwisseling plaats. Peter: “Onze jonge planten komen bij Schreurs vandaan. Belangrijk is dat ze schoon zijn en dat je precies weet wat ermee gebeurd is. Vroeger werden ze na aankomst ondergedompeld in de middelen en dan geplant. Tegenwoordig is biologie enorm belangrijk en wil je liever geen gewasbeschermingsmiddelen gebruiken. Maar dan moet je wel op de hoogte zijn van de historie van dat plantje. Welke gewasbeschermingsmiddelen en biologie zijn in het voortraject gebruikt? Als je dat weet, kun je daar in de teelt op aansluiten.”
Guido Halbersma: “Een biologisch evenwicht creëren op zeer jonge planten is een lastige opgave. De planten worden zonder wortels geplant en hebben nog weinig bladmassa. Toch starten we snel 
met de biologie, nadat de gestoken stekken zijn voorbespoten met kortwerkende gewasbeschermingsmiddelen. Nu starten we de teelt al schoon bij de vermeerderaar en heeft de biologie de meeste
kans van slagen als de planten bij de kweker komen.” Richard: “Belangrijk is dat er veel gescout wordt. Vind je ergens een probleem en kun je snel ingrijpen, dan blijft het beperkt tot dat gedeelte en breidt de plaag zich niet uit door de gehele kas.”
Peter: “We hebben van Iperen ingeschakeld om gedurende de opkweek regelmatig bij Schreurs te gaan kijken hoe de planten erbij staan. Hoe gaat het met de groei, hoe is de insectendruk en wat wordt daar aan gedaan? Dat gaat over een periode van zes weken, van het knippen van de stek tot de levering. Wij vinden het belangrijk om Van Iperen daar bij te betrekken. Ze kennen alle
gewasbeschermingsmiddelen, biologische bestrijders en zijn ook op de hoogte van nieuwe ontwikkelingen. Als er chemische gewasbeschermingsmiddelen verdwijnen en er komen nieuwe middelen voor in de plaats, heb je ook iemand nodig die je vertelt wat dat betekent voor je biologie. Het kan zomaar betekenen dat je je strategie moet aanpassen.”
Schreurs in De Kwakel is gespecialiseerd in de veredeling en vermeerdering van gerbera’s en rozen. Edwin van Dop: “Voor ons is het belangrijkste dat we kwalitatief en schoon materiaal aanleveren. Daarvoor zetten we vooral biologie in en middelen als het niet anders kan. En dat stemmen we graag af met onze afnemers. Je houdt elkaar op de hoogte, waardoor de teler aan kan sluiten op wat hier gebeurt. Ook doe je op deze manier met elkaar ideeën op. Wij vinden het dan ook prettig dat Porta Nova Van Iperen heeft ingeschakeld. Samen zorg je voor een schoon
product.” Guido: “Wij kijken vanaf het prille begin mee. Op die manier zitten we er heel kort op en kunnen we onze strategie daar perfect gezamenlijk op afstemmen.”
