Wilbert Nieuwenhuis uit Boesingheliede had geen tijd om zich in te werken toen zijn vader, akkerbouwer, plotseling ernstig ziek werd en enkele maanden later op zestigjarige leeftijd overleed. Inmiddels heeft hij twee volledige groeiseizoenen zonder zijn vader achter de rug. “Ik was er helemaal niet klaar voor. Mijn vader heeft tijdens zijn ziekte niets meer kunnen overdragen. Nu zit ik samen met mijn moeder in de maatschap.”
Wilbert heeft geen agrarische opleiding gevolgd. Op advies van zijn ouders koos hij voor mbo werktuigbouwkunde, altijd handig voor op de boerderij, later gevolgd door een hbo-deeltijdopleiding theologie in Ede. “Dat lijkt misschien niets met de boerderij te maken te hebben, maar er zijn veel dwarsverbanden. Bijvoorbeeld hoe je met de bodem omgaat. We zijn tenslotte rentmeester van wat we in bruikleen hebben gekregen.” Tijdens zijn studie woonde hij op de Veluwe, maar de boerderij bleef trekken. “De boerderij is toch de mooiste vorm van leven. Ik had het idee om het werk op de boerderij te combineren met pastoraal werk. In de praktijk kwam daar echter weinig van terecht.”
“Mijn vader deed veel zelf om kosten te drukken. Alleen het zaaien en rooien van uien en het rooien van bieten werd door een loonwerker gedaan. De rest deden we zelf. In de winter sorteerden en verpakten we onze producten om daar meerwaarde toe te voegen. Er bleef geen tijd over voor pastoraal werk. Sinds het overlijden van mijn vader past dat helemaal niet meer.”
“Wij zijn echte Schipholboeren. Ons land lag vroeger binnen de hekken van de luchthaven. Door de aanleg van de tunnelbak in de A5 moesten we daar weg en begon mijn vader in 2000 in Boesingheliede. Het bedrijf is 120 hectare groot. Omdat de grond hier zwaarder is dan waar we vandaan kwamen, voldeden de meeste machines niet meer en moest hij alles nieuw kopen. Een groot deel van de bodem had een lastige structuur en was daardoor moeilijk te bewerken.”
In 2015 kwam Wilbert in de maatschap. Drie dagen per week werkte hij elders, de rest van de tijd assisteerde hij zijn vader. In 2019 kwam hij volledig in het akkerbouwbedrijf. “Omdat mijn vader alle belangrijke werkzaamheden zelf deed, loop ik nu rond op een bedrijf dat nog heel erg van mijn vader voelt. Dat doet pijn, maar ik ben ook dankbaar voor wat hij heeft achtergelaten. Het is een diepe vreugde om boer te zijn.”
Toen zijn vader ziek werd, besefte Wilbert nog niet hoe het verder moest. “Op een gegeven moment werd het tijd om de tarwe te oogsten en besloot ik de combine maar alvast klaar te zetten. Totdat het tot me doordrong dat mijn vader daar nooit meer op zou zitten. Uiteindelijk heeft de monteur, die de combine elk jaar voor de oogst naloopt, een rondje met me gedraaid en het een en ander uitgelegd. Daarna heb ik het zelf gedaan. Het is mooi om te zien hoeveel mensen er bereid zijn om je te helpen.”
“Soms vraag ik me af hoe ik het dat eerste jaar heb gered. Ik heb heel hard gerend en was weinig thuis, maar uiteindelijk is het allemaal gelukt. Dit jaar zijn er ook weer gewassen de grond in gegaan. Ik doe veel zoals mijn vader het deed. Ongemerkt heeft hij toch veel dingen aan mij meegegeven. Ik ben ingestapt in een bestaand bedrijf waar grote keuzes al waren gemaakt. Omdat ik geen agrarische opleiding heb, ga je daar dan op verder. Natuurlijk maak ik gaandeweg ook steeds meer mijn eigen keuzes.”
Zijn vader was al begonnen met niet-kerende grondbewerking. “In 2006 begon hij met het eerste perceel. In 2012 is het laatste perceel voor het laatst geploegd. Ploegen doen we helemaal niet meer. In het begin zorgde dat voor plassen op het land, maar die zijn nu helemaal weg. De bodem moest er echt aan wennen.” De meststoffen bestelde zijn vader altijd telefonisch bij Van Iperen. “Totdat ik een keer een vraag had. Mijn vader stimuleerde me om zelf Van Iperen te bellen. Zo leerden we Joris kennen. Mijn vader had direct een klik met hem omdat hij niet met een standaardadvies kwam. Hij was ook van het uitproberen. Dat paste goed bij mijn vader.”
Wilbert kiest bewust voor een extensieve teelt. “Ik vind het belangrijk dat we hier vooral voedselgewassen verbouwen, zoals baktarwe, zaaiuien, brouwgerst, suikerbieten en tafelaardappelen. Als akkerbouwers hebben we de opdracht om voedsel te verbouwen. Ik ben niet tegen het eten van vlees, maar er is veel grond nodig voor veevoer. Die eiwitbehoefte kan ook plantaardig worden ingevuld. Zo wil ik in de toekomst veldbonen in het bouwplan opnemen.”
Het bouwplan van Wilbert is ruim, met een rotatie van 1 op 12 voor uien en aardappels. “Daarmee kun je niet alles voorkomen, maar de kans op ziekten en plagen is kleiner, waardoor je minder hoeft te corrigeren. Ga je qua rotatie op het randje zitten, krijg je eerder problemen. Het zijn kleine puzzelstukjes voor een gezonde teelt.”
“Ik vind het belangrijk dat de gewassen op tijd van het land komen. Daarmee voorkom je dat het land in het najaar nat wordt en je de bodem dicht rijdt. Samen met Joris hebben we een plan gemaakt om de bodem stap voor stap te verbeteren. Joris: “Wilbert kwam naar mij toe met vragen over meststoffen en bodemverbeteraars. Veel boeren kijken vooral naar hun gewassen, Wilbert is vooral bezig met de bodem. Het was duidelijk dat hij het anders wilde.” Wilbert: “Ik heb een cursus ‘agrarisch ondernemen in 2030’ gevolgd. Wat me boeide was de module regeneratieve landbouw. Ik volg nu een cursus over de bodem. Dat heeft mijn hart. We moeten denken vanuit de bodem en zorgen dat het gehalte organische stof omhoog gaat.” Inmiddels heeft bodemspecialist Rens de Bruijckere van Van Iperen bodemmonsters genomen met de bedoeling een integraal bodemplan te maken.
“Het christelijk geloof drukt een stempel op onze manier van boeren. De zorg voor de bodem staat daarbij bovenaan. Die bodem mag ik als rentmeester gebruiken met de bedoeling dat de volgende generatie daar ook weer gebruik van kan maken. Dat schuurt soms met het streven naar het hoogste rendement. Maar ik kies bewust voor een extensievere teelt en ben voorzichtig met gewasbeschermingsmiddelen. In de toekomst neem ik steeds meer biologische beslissingen. Chemische middelen ruilen we vaker in voor groene middelen. Niemand betaalt hiervoor, maar we moeten wel die richting op. Dat betekent toekomstgericht werken door de grond robuuster te maken.”
Kennis & Nieuws
Bodemkwaliteit wordt bepaald door drie onderwerpen. De fysiologie, biologie en chemie in de bodem. In deze video legt Adviseur Akkerbouw Jan Pieter Bijnagte uit wat de bodemfysiologie inhoudt en wat u zelf kunt doen om de structuur te verbeteren.
