De agrarische sector staat voor grote uitdagingen: het wegvallen van steeds meer chemische gewasbeschermingsmiddelen, strengere regelgeving rondom meststoffen en de onvoorspelbare impact van klimaatverandering. Voor telers betekent dit dat zij op een andere manier moeten gaan denken. Waar anderen misschien pas in actie komen als problemen onoplosbaar lijken, kiest Van Iperen voor een andere aanpak. Het praktijkonderzoeksteam staat klaar om met innovatieve oplossingen, dicht bij de praktijk, telers te ondersteunen in deze transitie.

Met praktijkgerichte proeven in de akkerbouw, tuinbouw, fruitteelt, bloembollen en melkveehouderij onderzoekt Van Iperen hoe teelten efficiënter, duurzamer en rendabeler kunnen worden. “Wij zijn niet bezig met onderzoek dat over tien of twintig jaar resultaat oplevert. Onze oplossingen moeten op korte termijn toepasbaar zijn,” vertelt Frank Eerland.

Van klant naar praktijk

De kracht van Van Iperen ligt in de korte lijnen tussen de klant en de onderzoeker. Telers komen met een vraag of uitdaging naar hun adviseur, die het bij ons neerlegt. Na een positieve beoordeling door het betreffende team wordt het praktijkonderzoek zo snel mogelijk opgestart. Het bijzondere? De proeven worden vaak uitgevoerd bij de teler zelf. Dat maakt het onderzoek niet alleen relevant, maar ook onmiddellijk praktijkrijp.

Duurzaamheid wordt door de samenleving vaak gelijkgesteld aan telen zonder chemie. Maar is dat wel terecht? Rick den Dekker: “Het wegvallen van chemische middelen en duurzaam telen zijn niet per definitie hetzelfde. Chemie kan ook heel duurzaam zijn. Teel je bijvoorbeeld biologisch en mislukt de helft van je oogst, dan is dat niet duurzaam.” Iris den Uyl voegt daaraan toe: “Wat wij duurzaam noemen, is met zo min mogelijk input een zo hoog mogelijke output behalen, zonder de gezondheid van bodem, gewas en omgeving in gevaar te brengen.” Daan Zwinkels benadrukt: “Chemie wordt vaak als de boosdoener gezien, maar als je het slim en bewust inzet, kan het juist een heel duurzame oplossing zijn. Het gaat erom hoe je middelen gebruikt en combineert met andere technieken.”

Akkerbouw: precisie en systeemaanpak

In de akkerbouw wordt geëxperimenteerd met de inzet van biologie. Rick vertelt: “Een uitdaging in de uienteelt is het wegvallen van middelen tegen plagen zoals trips. We doen nu proeven waarbij we roofwantsen inzetten met behulp van bankerplanten. Hoewel de eerste resultaten niet optimaal zijn, onder andere door weersomstandigheden, blijven we zoeken naar manieren om biologie effectief toe te passen.”

“Daarbij staan deze proeven niet op zichzelf. Het gaat om een systeemaanpak. De tijd van ‘voor elk probleem een middel’ is definitief voorbij. Vroeger was de grootste verandering dat je een ander middel ging gebruiken. Nu moet het hele systeem op de schop. Hoe zorg je er aan de voorkant voor dat een ziekte of plaag zich niet meer voordoet? Door bijvoorbeeld de bodem te verbeteren, planten weerbaarder te maken en natuurlijke vijanden aan te trekken. Het zijn allemaal schakels die samen zorgen dat we toekomstbestendig kunnen blijven telen.”

Daarnaast werkt het team aan precisietechnieken voor meststoffen. “Bij fertigatie voegen we voedingsstoffen pas toe op het moment dat de plant ze nodig heeft. Daarin leren we veel van de tuinbouw. Fertigatie vermindert uitspoeling en verhoogt de opbrengst. Zelfs in een nat jaar als 2024 bleek dit het geval te zijn: telers met fertigatie hadden een constante, kwalitatief hoge opbrengst, terwijl anderen met opbrengstverlies te maken kregen.”

Tuinbouw: preventie met insectengaas

In de tuinbouw biedt het verdwijnen van middelen ook kansen om verder vooruit te denken. Daan noemt meeldauw in rozen als een actueel vraagstuk: “Een essentieel middel tegen meeldauw mag vanaf februari 2026 niet meer gebruikt worden. Dat heeft een enorme impact, omdat het onderdeel is van de standaardstrategie van telers. We testen nu groene middelen met uitvloeiers om de effectiviteit van die middelen te vergroten.”

Tegelijkertijd wordt gewerkt aan preventieve technieken, zoals insectengaas. “Hoe groter de insecten, hoe zwaarder de chemie die je nodig hebt vaak is. Insectengaas houdt die grotere insecten buiten, waardoor het aantal bespuitingen aanzienlijk vermindert. Tegelijkertijd kijken we met interesse naar de akkerbouw, vooral als het gaat om precisielandbouw en bijvoorbeeld het toepassen van spotspraying.”

Fruitteelt: minder residu, meer biologie

In de fruitteelt is het verminderen van residu een speerpunt. Frank: “Supermarkten eisen producten met steeds minder residu, daarnaast hebben telers ook te maken met strengere regelgeving vanuit de overheid. Het blijft een enorme uitdaging om een appel of peer van topkwaliteit te leveren zonder de middelen die altijd goed hebben gewerkt.”

Innovaties zoals het verspreiden van nuttige insecten via verblazers bieden kansen. “We hebben de techniek van de boomgaardspuit aangepast om biologie samen met water toe te dienen. Dit verbetert de hechting en verlaagt de arbeidskosten. Zulke out-of-thebox oplossingen komen vaak voort uit samenwerking met andere sectoren, in dit geval de tuinbouw.”

Melkveehouderij: toekomstbestendige maisteelt

Iris wijst op de impact van regelgeving rondom meststoffen. “De afschaffing van derogatie dwingt veehouders om anders te denken over bemesting zodat er in de toekomst met minimale input goede kwaliteit ruwvoer geteeld kan worden. We hebben in navolging van de akkerbouw getest of fertigatie in de maisteelt kan werken. Mais is een belangrijk gewas: eenvoudig te telen en belangrijk als ruwvoer. We zagen een indrukwekkende opbrengst van 83 ton per hectare, vergeleken met 50 ton bij gangbare methoden. De sector staat nog aan het begin van deze ontwikkeling, maar we hebben een waardevolle stap gezet. Het heeft ons laten zien dat de plant meststoffen pas later in de groei nodig heeft. Nu geven we alle meststoffen bij het zaaien mee. Een deel daarvan wordt niet volledig benut door de plant waardoor de efficiëntie van bemesting in de maisteelt achter blijft. Is er misschien een manier om pas later te bemesten, of kunnen we meststoffen gebruiken die nog trager vrij komen?”

“De kracht van Van Iperen ligt in de korte lijnen tussen klant en onderzoeker”